2025 Çay sezonu için şimdiden net ifadeler kullanmak şu an için mümkün görünmüyor. Bana göre 1 milyon üretici malını belirlenen 25.44 kuruş zam üzerinden satabilirse olumlu fiyat diyebilecek. Bu konuda ne üreticinin ne de sanayicinin elinde bir garantisi yok. Her durum sezondaki şartlara bağlı olarak şekillenecek.
Diğer bir ifade ile Sanayicinin üretim iştahı, Çaykur’un istikrarlı duruşu piyasanın memnuniyetini ya da memnuniyetsizliğini gösterecek.
Yaş çaya yapılan %34 zam destekleme sanayiciye yüklendi ise eğer, ki biz bunu anlıyoruz üretim maliyetlerine %50 şeklinde yansıyacak.
Sanayici bir kg kuru çay üretebilmek için üreticiye 5 kg yaşçay bedeli üzerinden 127,2 TL ödeyecek. Üretim maliyetlerine ilâveten birde %60 civarında oluşan kredi faizlerini de eklersek üretim yapsam mı, yapmasam mı diye düşünüleceği kanaatindeyim.
Market raflarında 135 TL ye satılan kaliteli çaylar varken, ambarlarda stoklar yüksek iken, ÇAYKUR 230 TL civarında üreteceği Tiryaki marka çayını 167 TL ye satmaya devam ederken sanayici üreteceği yeni malını kime hangi fiyattan satabilecek ve kâr edebilecek?
Herkes üretim maliyetlerini ve müşteri portföyünü gözden geçirmek zorundadır. Sezon için bir ışık görmeyen sanayici üretim yapmamak için daha istekli davranacağı anlaşılıyor.
Bütün sektörlerde olduğu gibi çay sektöründe de fabrikalar banka kredisi kullanarak üretim yapabilmektedirler.
Çay fabrikası sahipleri sahip oldukları öz sermayeleri ile Mayıs ayının kaliteli hammaddesinden yararlanmak isteyerek ilk sezonun heyecanlı açılmasına vesile olacaklardır.
Daha sonrası için şimdiden hüküm vermek ise doğru olmaz. 2024 yılı sezon açılışında 19 lira olarak belirlenen yaşçay fiyatı içinde memnuniyetsizlik vardı ve sezon içinde 11 TL ye kadar müstahsil çay satmak zorunda kalmıştı.
ÇAYKUR 2024 fiyatlarından sözleşmeler yapmaya devam ederse, maliyetleri sinesinde eritmeye ve Sanayiciyi de bu cenderenin içinde sıkıştırmaya devam ederse, Sanayici büyük ihtimaller 2. Ve 3. Sezonda üretim yapmamayı tercih edebilecektir.
Üretici o zaman zorlanacaktır diye düşünüyorum.
MUSTAFA YILMAZ KAR
ÇAYSİAD BAŞKANI