ÇAY SEKTÖRÜNDE YABANCI İŞÇİ İSTİHDAMI AZALDI



Çay tarımında mayıs ayında başlayan hasat ve üretim sezonu ekim ayında son buluyor. Altı ay gibi görünse de dört aylık fiili çalışma süresi vardır ve bu süre içinde toplamda 90 gün yani üç aylık yevmiye alınabiliyor. Oysa bölgedeki işsiz gençler üç aylık çay sezonu bitince kahve köşelerinde oturmak istemezken hayatlarını çaydan kazandıkları halde, hayat standartlarını çayla yükselttikleri halde çay işine devamlı iş olarak da bakmıyorlar. Sürenin kısalığı her aşamada önlerine engel olarak çıkıyor.

Çay toplama işleri çoğunlukla yabancılara yasal olmayan çalışma sistemi içerisinde yaptırılabiliyor. 2017 yılında bu iş Gürcistan’dan gelen işçilerin elindeydi. Dört aylık çalışma sezonunda ortalama 26.000 kişi çalıştırılmakta ve yıl itibarı ile 70 milyon doların üzerinde efektif dolar ödemesi yapılmaktaydı.

Gürcistan parası kıymetlenince şartlar değişti ve Gürcistan’dan işçiler gelmemeye başladılar. Pandemi döneminde herkes çayını toplamak zorunda kalınca 80 yıllık tecrübeye sahip müstahsilimiz bahçeleri ile yeniden yüzleşti. Teknoloji gelişti ve elektrikli çay toplama makineleri kullanılmaya başlandı. Müstahsilin çoğu bu makinelere sahip olunca kendi çayını kendisi toplamayı sürdürdü.

Çayını toplayamayanlar için ise Afganistan’dan gelen acemi işçiler devreye girdiler. Yüksek ücret talep eden bu işçiler çay bahçelerinin ağırlıklı olarak hâkimi oldular. Sayıları 5000. Civarında olan bu kişiler 1.000.TL ye kadar yevmiye talep etmektedirler.

Çayını kendisi toplayamayan üreticinin en büyük sorunu hiç kuşkusuz işçi sorunudur. Sezonun sıkışık dönemlerinde çay parasının yarısına denk gelecek miktarda işçilik ödemek zorunda kaldıkları bilinmektedir.

700 TL ücret talep eden bir Afgan İşçinin müstahsile maliyeti, sabah kahvaltısı, öğlen yemeği ve getirip götürülmesi dâhil 1.000.- TL nin üzerindedir.